Wettelijke proeftijd: 12 veelgestelde vragen
De wettelijke proeftijd is bedoeld om de werkgever en werknemer de gelegenheid te geven te beoordelen of er een goede match is in de werkzaamheden en samenwerking. Lees 12 vragen over de proefperiode.
Gepubliceerd: 24 februari 2022 | Door Edith van Schie
1. Wat is proeftijd?
De proeftijd is een vooraf afgesproken periode aan het begin van een arbeidsovereenkomst waarin beide partijen kunnen beoordelen of de samenwerking naar wens verloopt.
Een proeftijd is niet verplicht, dus als werkgever moet je het duidelijk op papier zetten voordat je iemand aanneemt. Tijdens de proefperiode kunnen zowel de werkgever als de werknemer de samenwerking direct stopzetten.
2. Wat is de wettelijke proeftijd en hoe lang duurt dit?
De wettelijke duur van de proeftijd verschilt afhankelijk van de duur van het contract.
| Contractduur | Maximale proeftijd |
| Korter dan 6 maanden | Geen proeftijd toegestaan |
| Tussen 6 maanden en 2 jaar | Maximaal 1 maand |
| 2 jaar of langer of onbepaalde tijd | Maximaal 2 maanden |
Als de maximale duur van de proeftijd overschreden wordt, dan spreekt men van een ijzeren proeftijd. In dat geval wordt de proefperiode ongeldig verklaart en moet je je als werkgever houden aan de voorwaarden van het contract.
3. Mag de proeftijd verlengd worden?
Nee, de proeftijd mag niet verlengd worden, zelfs niet met wederzijds goedvinden. De maximale duur van de proeftijd is wettelijk vastgelegd, en elke afwijking daarvan, inclusief een verlenging waar beide partijen mee instemmen, is niet toegestaan en maakt de proeftijd ongeldig.
4. Is het mogelijk om een proefperiode af te spreken zonder betaling van loon?
Nee, het is niet mogelijk om een werknemer gedurende een proefperiode werkzaamheden te laten verrichten, zonder dat daarvoor loon wordt betaald. Anders zou het kunnen zijn als sprake is van een stage. Denk hierbij aan een (korte) periode (bijvoorbeeld één dag) waarin de (potentiële) werknemer als laatste stap in de sollicitatieprocedure meeloopt op het werk. Daarbij is essentieel dat die korte periode echt is bedoeld als kennismaking met de werknemer, het bedrijf, collega’s en het werk en er dus geen productieve arbeid wordt verricht. Lees verder.
5. Kan een nieuwe proeftijd worden afgesproken als een werknemer een nieuwe functie gaat uitoefenen?
Ja, de nieuwe functie moet dan wel duidelijk anders zijn. Uiteraard zal bovendien een geldig proeftijdbeding overeengekomen moeten worden.
Blijf altijd up-to-date met de nieuwste regelgeving en voorkom juridische risico’s
6. Hoe werkt ontslag binnen de proeftijd?
In de arbeidsovereenkomst kan een werkgever met een werknemer een proeftijd overeenkomen. Dat is anders bij arbeidsovereenkomsten van zes maanden of minder; in dat geval mag – sinds 1 januari 2015 – géén proeftijd overeengekomen worden. Lees verder.
7. Moet een reden worden opgegeven bij ontslag tijdens de proeftijd?
Zowel voor de werkgever als voor de werknemer is het antwoord op deze vraag ‘ja’, als de andere partij om opgave van de reden van het (proeftijd)ontslag vraagt, dan moet de reden worden gegeven. Op het niet opgeven van een reden staat overigens geen sanctie.
8. Is verlenging van de proeftijd mogelijk als de werknemer tijdens de proeftijd ziek wordt?
Nee, de proeftijd mag niet worden verlengd boven de maximale duur van de proeftijd.
9. Mag de proeftijd verlengd worden als werknemer en werkgever beiden hiermee instemmen?
Nee, dat mag niet. De maximale proeftijd wordt ook wel ‘ijzeren proeftijd’ genoemd, er mag echt niet van worden afgeweken. Als van de maximale proeftijd wordt afgeweken is de proeftijd nietig en is de werknemer vanaf de eerste werkdag in dienst. Verlengen van de proeftijd is een groot risico voor de werkgever: als de werknemer met een verlengde proeftijd wordt ontslagen is het ontslag nietig omdat er geen proeftijd heeft bestaan. Als de werknemer zich bedenkt over de afspraak trekt de werkgever altijd aan het kortste eind.
10. Wat is het gevolg als de overeengekomen proeftijd langer is dan toegestaan?
Het hele proeftijdbeding is dan niet geldig.
11. Mag ik een zieke werknemer tijdens zijn proeftijd ontslaan?
Ja, dat mag. Bovendien blijft de duur van de proeftijd hetzelfde. Deze wordt dus niet doorgeschoven.
12. Mag ontslag tijdens de proeftijd omdat de werknemer zwanger is?
Nee, de zwangerschap mag niet de reden zijn voor het proeftijdontslag.
Meer lezen?
- Kennisdocument proeftijd
- Voorbeelddocument: aanstelling tijdelijke dienst voor proef
- Samenvatting van jurisprudentie: ontslag in de proeftijd staat niet in de weg aan het aangaan van een nieuwe arbeidsovereenkomst
De beste mensen werven, inspireren en behouden
Ontdek hoe onze producten jou helpen toptalent binnen te halen, medewerkers te behouden en een inspirerende omgeving te creëren waarin persoonlijke ontwikkeling centraal staat.
Over de auteur
Brightmine
Met meer dan 10.000 klanten is Brightmine een toonaangevende wereldwijde leverancier van personeelsdata, analyses en inzichten voor HR.
Al meer dan twee decennia helpt Brightmine, voorheen bekend als XpertHR, om leiders in HR vol vertrouwen hun weg te vinden in de steeds veranderende wereld van HR. Dit doen we door het combineren van cao-data, arbeidsmarktdata, AI-technologie en vertrouwde HR-expertise.
Brightmine is een divisie van LexisNexis Data Services binnen RELX®, een wereldwijde aanbieder van informatie, analyses en beslissingshulpmiddelen. RELX bedient klanten in meer dan 180 landen en heeft meer dan 35.000 werknemers. Ticker: Londen: REL; Amsterdam: REN; New York: RELX.
Volg Brightmine op LinkedIn