Beloning in de vorm van fooi: hoe gaat je daarmee om?

Gepubliceerd: 7 oktober 2022 | door mr. Edith van Schie

Fooi is een bijzondere wijze van beloning. Het is niet het loon van de werkgever dat de werknemers ontvangen, maar het is een financiële geste van een derde; de klant. Aan het feit dat een tip geen loon is, zijn diverse fiscale en arbeidsrechtelijke consequenties verbonden.

1. Moet de werkgever BTW betalen over fooien?

Als een werknemer fooi ontvangt, dan hoeft de werkgever daar geen btw over te betalen. Als de ondernemer zelf een tip ontvangt, dan hoeft hij daar ook geen btw over af te dragen als hij in een branche actief is waar het gebruikelijk is om extraatjes te krijgen, bijvoorbeeld in de horeca. In alle andere gevallen moet wel btw worden betaald over de bedragen die een ondernemer meer ontvangt dan hij in rekening heeft gebracht (1).

2. Moet de werkgever loonbelasting en sociale premies over fooien?

Omdat fooi geen loon zijn, ze worden immers niet door de werkgever aan de werknemer betaald, hoeft daarover geen loonbelasting en/of sociale premies te worden afgedragen. De werknemers zelf moeten fooien wel als belastbaar inkomen voor de inkomstenbelasting opgeven in hun belastingaangifte.

3. Hoe beheer je de fooienpot?

Het is het meest zuiver om als werkgever geen enkele bemoeienis te hebben met de fooien die de werknemers ontvangen. De werknemers mogen met elkaar afspreken dat zij de extraatjes centraal verzamelen en onderling verdelen.  Eén of meerdere werknemers kunnen het beheer op zich nemen. Wat ook mag is dat de werkgever een stichting in het leven roept die de fooien verzamelt en onder het personeel verdeelt (2).

4. Mag je fooien gebruiken voor een personeelsfeest?

In 1993 heeft de Hoge Raad geoordeeld (3) dat het een werkgever niet is toegestaan van zijn werknemers afdracht van alle extraatjes te verlangen in ruil voor onbeperkt eten en drinken en een jaarlijks feest. Hoe de werknemers de fooien willen uitgeven, is aan hen, niet aan de werkgever.

5. Zijn fooien loon?

In sommige beroepen ontvangen medewerkers zo veel fooi, dat de ondernemer het niet nodig vindt om ook nog loon te betalen. Dat geldt bijvoorbeeld voor portiers van sommige clubs en discotheken. Als deze constructie wordt gehanteerd, dan is geen sprake van een arbeidsovereenkomst. Van een arbeidsovereenkomst is namelijk alleen spraken als loon wordt betaald. Tips zijn geen loon en dus is geen sprake van een arbeidsovereenkomst, zo heeft de Hoge Raad in 1953 al bepaald (4).

Noten bij dit artikel

1. Belastingdienst, Fooien en extra vergoedingen
2. Gerechtshof Amsterdam, 9 oktober 2003, ECLI:NL:GHAMS:2003:AQ6746
3. Hoge Raad 8 oktober 1993, ECLI:NL:HR:1993:ZC1086
4. Hoge Raad 18 december 1953, NJ 1954/242