Betaalde werktijd? Of niet?

Mieke komt altijd één minuut voor half negen binnen rennen en gaat dan rustig haar make-up opdoen, een broodje eten en nog even naar de WC. Eer ze achter haar bureau zit is het negen uur. Carl zit meestal om half negen achter zijn bureau, maar hij komt van ver dus hij is vanwege files ook wel eens een kwartier of een half uur te laat. Marek maakt tijdens de lunch altijd een wandeling van een uur en gaat dan nog lunchen als hij terug is. En Amara zie ik om vijf uur op haar fiets de poort al uit rijden terwijl we tot vijf uur werken.

Herkenbaar? Tuurlijk! Dit soort dingen gebeuren in elk bedrijf.

Kan je er iets aan doen?

Ja, dat kan. Als binnen een bedrijf van half negen tot vijf gewerkt wordt, dan mag je van je werknemers verwachten dat ze op tijd beginnen, zich houden aan de pauzetijden en pas naar huis gaan als de werkdag erop zit. Hoe zit het arbeidsrechtelijk?

Voorbereidingstijd

Van een werknemer mag je verwachten dat hij op het tijdstip dat zijn werkdag begint klaar zit om aan de slag te gaan. Make-up opdoen en ontbijten moeten werknemers dan natuurlijk al hebben gedaan. Maar van werknemers mag zelfs worden verwacht dat ze hun computer opgestart hebben.

Hoewel de kantonrechter Den Haag in 2021 een voorbereidingstijd van minstens 10 minuten om in te loggen in 10 verschillende programma’s wel als betaalde werktijd bestempelde, merkte ook hij op dat het simpel inloggen in je computer en klaar zitten om met het werk te beginnen geen betaalde werktijd is.

Reistijd

Het woon-werkverkeer van de werknemer is zijn verantwoordelijkheid en voor zijn eigen rekening. Als een werknemer vanwege de file waarin hij terecht is gekomen te laat op zijn werk verschijnt, dan heeft hij strikt genomen dus geen recht op loon over de tijd die hij te laat was. Als het werk dat toelaat dan zou de werknemer redelijkerwijs in de gelegenheid gesteld moeten worden om de tijd die hij te laat was in te halen.

Lunchtijd

Normaal gesproken is lunchtijd eigen tijd en dus niet doorbetaald. Als een werknemer te lang gaat lunchen dan is die extra tijd dus, net als de lunchtijd zelf, voor zijn eigen rekening. Als de werknemer door onvoorziene omstandigheden een keer te laat terug is van zijn lunch, dan zal je de werknemer wel weer in de gelegenheid moeten stellen om die tijd in te halen.

Je mag als werkgever overigens je werknemers wel opdragen om zich aan de lunchtijden te houden. En als werknemers structureel te lang lunchen ze daar op aanspreken.

Eindtijd

Voor de eindtijd geldt dan natuurlijk ook dat werknemers die te vroeg naar huis gaan over die tijd geen recht hebben op loon. En ook wat dat betreft mag je je werknemers als werkgever opdragen om zich aan de officiële eindtijd te houden. En als werknemers structureel te lang lunchen ze daar op aanspreken.

Ingrijpen? Of niet?

Oké, je kunt dus optreden tegen het snoepen (of pikken) van minuten en kwartiertjes. De vraag is alleen wel of je er iets mee opschiet. Tuurlijk! Als de medewerkers met elkaar aan een lopende band staan – of anderszins van elkaars aanwezigheid afhankelijk zijn – en ’s ochtends met z’n allen op Mieke en Carl staan te wachten en tussen de middag op Marek om te kunnen beginnen en dan in de middag niet verder kunnen omdat Amara op tijd op haar fiets wil zitten, dan moet je ingrijpen.

Maar soms kan het voor een langslaper wel fijn zijn om niet ’s ochends al gestresseerd te zijn omdat ze al laat is en nog niet aan haar make-up en ontbijt is toegekomen. Of voor een werknemer die van ver moet komen dat hij niet gefrustreerd in de file hoeft te staan omdat hem bij aankomst ook nog een uitbrander van zijn baas te wachten staat.

Soms kan een stevige lunchwandeling een werknemer zo’n boost geven dat hij in de middag extra gas kan geven. En als Amara altijd zorgt dat haar werk om tien voor vijf klaar is omdat ze op tijd weg wil, wat voor zin heeft het dan om haar die laatste 10 minuten achter haar bureau te laten zitten.

Iedere gek heeft zijn gebrek

We zijn nu eenmaal niet allemaal hetzelfde. De ene is een ochtendmens en de ander een avondmens. Voor de ene staat na het werk nog van alles op het programma door sportende kinderen die gebracht en gehaald moeten worden en allemaal op een ander tijdstip eten en de ander vindt het lastig om de hele dag op zijn kont achter een bureau te zitten.

Als je kijkt naar de essentie, dan is dat dat het werk goed wordt gedaan en op tijd af is. Die minuutjes of kwartiertjes voor, tijdens of na het werk zullen eerder bijdragen aan de prestaties dan een strak regime waarbij iedere minuut die minder wordt afgestraft. Natuurlijk moet het de spuigaten niet uitlopen, maar ik denk dat het goed is om je altijd af te vragen of het je bedrijfsvoering echt benadeelt of het misschien je eigen irritatie is die in de weg zit.