Doe je zaken met zzp’ers of bemiddelingsbureaus in de zorg? Wees dan alert op deze punten

Gepubliceerd op: 7 mei 2024

Het faillissement van bemiddelingsbureau Dytter, waarbij tientallen zorginstellingen en duizenden zzp’ers waren betrokken, maakt nog eens pijnlijk duidelijk hoe alert je moet zijn als opdrachtgever. Daarbij komt dat de gezondheidszorg als eerste aan de beurt is bij controles op schijnzelfstandigheid, als de stop op handhaving in 2025 wordt opgeven, vertelt Jacques Raaijmakers. Welke adviezen heeft hij voor werkgevers?

Werken met zzp in de zorg wordt aan banden gelegd. Vind jij dat werken als zzp’er nog moet kunnen?

‘Zeker. Waarom zou je wel uitzendkrachten mogen inhuren die voor vijf verschillende instellingen werken en niet een zzp’er? Je moet het alleen wel goed inrichten en er ook naar werken.’

Als je zzp’ers inhuurt via een bemiddelingsbureau, op welke dingen moet je letten?

‘Is het wel zuiver bemiddelen wat het bureau doet? Een bemiddelingsbureau brengt puur en alleen partijen bij elkaar. Het bureau krijgt daarvoor een fee van de zorginstelling. Voor de rest loopt alles direct tussen de zorginstelling en de zelfstandige. Een zuiver bemiddelingsbureau heeft geen enkele bemoeienis met de activiteiten van zzp’ers. Die bemoeit zich niet met de planning van zzp’ers. Die stuurt geen facturen en houdt geen betalingen in.’

Mag een bemiddelaar geen facturen sturen aan de zorginstelling?

‘Op zich kán de bemiddelaar wel facturen sturen, zolang het om administratieve dienstverlening gaat. Daar moet een aparte overeenkomst voor zijn tussen de bemiddelaar en de zorgverlener gericht op het verrichten van administratieve dienstverlening. De bemiddelaar stuurt dan facturen op naam en risico van zzp’ers, en fungeert daarbij als boekhouder of administratiekantoor die voor zijn diensten wordt betaald.’

Welk risico loop je als zorginstelling?

‘Is zo’n overeenkomst er niet, dan bestaat het risico dat er volgens de Belastingdienst een (echte of fictieve) dienstbetrekking bestaat tussen de zzp’ers en het bureau. Als er onterecht geen loonbelasting is ingehouden, volgt een claim waarvoor de zorginstelling aansprakelijk gesteld kan worden als het bureau die claim vervolgens niet betaalt. Dat is geen denkbeeldig gevaar. Als straks in 2025 het handhavingsmoratorium wordt opgeheven, is de zorgsector het eerste aan de beurt. In veel gevallen is het nog niet goed geregeld.’

‘Overigens wegen de arbeidsrechtelijke risico’s van schijnzelfstandigheid financieel zwaarder dan een eventuele naheffing van de Belastingdienst’, vervolgt hij. ‘Blijkt bij de rechter dat een zelfstandig werkende feitelijk in dienstbetrekking is, dan krijg je te maken met ontslagbescherming, deelname aan pensioenfondsen, cao-bepalingen. Dat heeft veel meer impact.’

Hoe kun je het wél goed regelen?

‘Rechtstreeks zakendoen met zzp’ers heeft altijd de voorkeur. Maar veel zelfstandigen hebben zich nu eenmaal soms aangesloten bij bemiddelingsbureaus. In dat geval moet je dus opletten of het wel echt een bemiddelingsbureau is. Je kunt als opdrachtgever navragen of er een overeenkomst bestaat tussen de zzp’ers en het bureau. Wees er verder op bedacht dat het bemiddelingsbureau geen zzp’ers in diensten plant. Wie op zeker wil spelen, kanmisschien beter medewerkers inhuren via een uitzendbureau.’

En inhuren via een zorgplatform?

‘Daarbij is de vraag net zo goed in hoeverre er bemoeienis is van het platform en in hoeverre er sprake van een dienstbetrekking. In de praktijk doen platforms vaak meer dan bemiddelen. Je zit al vrij snel in de gevarenzone. Kijk naar de jurisprudentie met betrekking tot Deliveroo, Helpling, Uber, etcetera.’

Door het faillissement van bemiddelingsplatform Dytter werden zzp’ers financieel gedupeerd. Hoe voorkom je dat als opdrachtgever?

‘Bij bemiddelen betaal je normaalgesproken rechtstreeks aan de zpp’er. Het platform hoort daarbuiten te staan. Dat is zuiverder en dan lopen zorginstelling en zzp’er minder risico. Als de betaling toch via de tussenpersoon verloopt, laat de betaling voor het deel dat ziet op verschuldigde loonheffingen dan via een G-rekening lopen, zoals dat ook gaat bij uitzendbureaus.’

Loopt een zorginstelling ook risico als een bemiddelaar failliet gaat?

‘Ja, dan kan sprake zijn van inlenersaansprakelijkheid. Wanneer een bemiddelaar of platform failliet gaat, gaat de fiscus onderzoek doen. In dat soort gevallen komt altijd de vraag aan de orde, waren de zpp’ers nu eigenlijk werknemers van de bemiddelaar of platform; ja of nee? Met de claim onder de arm kunnen ze vervolgens naar de zorginstelling stappen.’

Als je rechtstreeks zakendoet met een zzp’er, waar let je op?

‘Je moet er om te beginnen op letten dat je niet onderbetaalt. In de zorg hebben zzp’ers doorgaans geen bedrijfskosten. Het gaat dus puur om arbeid. Als je zorgt dat je ruim boven het brutoloon blijft, zit je goed. Je moet verder een goed contract sluiten, een overeenkomst van opdracht, met de zzp’er waarbij duidelijk is dat er geen sprake is van een arbeidsovereenkomst.’

Is werken met een modelovereenkomst niet voldoende?

‘Een modelovereenkomst zegt weinig over hoe er feitelijk gewerkt wordt. De tekst van de overeenkomst moet je zorgvuldig opstellen. In overeenkomsten van opdracht zie ik soms bepalingen als “bij ziekte wordt drie maanden doorbetaald” of “vakantie in overleg”. Dat zijn dodelijke bepalingen.’

Heeft het zin om de webmodule in te vullen?

‘Dat raad ik af. Een derde van de opdrachtgevers die de module invult, krijgt een “indicatie in loondienst”. Maar dan weet je nog niets. Je weet immers niet aan welke knoppen je moet draaien om de indicatie “buiten dienstbetrekking” krijgen. Bij 40% van de invullers kan de module geen antwoord geven. Het heeft dus weinig zin.’

Is het slim om vooraf te overleggen met de Belastingdienst om zekerheid te krijgen?

‘Nee, dat doet de Belastingdienst niet. Het argument is dat ze pas achteraf kunnen vaststellen hoe de feiten en omstandigheden zijn geweest. De factoren verschillen per situatie en zijn op voorhand niet allemaal duidelijk, vindt althans de Belastingdienst.’